भेटवस्तू

आटपाट नगर होतं. सम्पन्नं, समृद्धं आणि निटनेटकं. नगराचा राजा हा अतिशय गुणी, सज्जन आणि शांतीप्रिय होता. त्याला आपल्या प्रजेवर स्वत:च्या मुलासारखे प्रेम होते. तळहाताच्या फ़ोडाप्रमाणे तो प्रजाजनांचा सांभाळ करत असे. प्रजादेखिल अत्यंतं सुखी होती आणि राजाला देवाप्रमाणे पुजत असे.

राजाचा वाढदिवस होता. संपूर्ण आटपाट नगर फ़ुलांनी सजवण्यात आलं होतं. ठिकठिकाणी राजाच्या सन्मानार्थ कार्यक्रम ठेवले गेले होते. दुरदुरच्या नगरांतून येऊन लोक आपली कला सादर करीत होते आणि राजाकडून भरघोस पारितोषिकं घेऊन जात होते. आपल्या प्रजाजनांचं प्रेम बघून राजाला अगदी भरुन येत होतं.

दिवस मावळत आला होता. राजा आपल्या माहालाकडे निघाला होता. तेवढ्यात वाटेत एक भिकारी राजासमोर आला. शिपायांनी त्याला दूर करण्याचा प्रयत्न केला पण राजाने त्यांना अडवले आणि भिकाऱ्याला आपल्याजवळ बोलावले. दिवसभर भिक मागून मागून तो दमला असल्याचे राजाला लक्षात आले. त्याची झोळी धान्यांनी जवळजवळ पूर्ण भरली होती. तो सकाळपासून राजाला भेटण्याचा प्रयत्न करत होता.

हे ऐकून राजाने एका शिपायाला त्याला १०० सुवर्ण मोहोरा दान देण्यास सांगितले. पण भिकारी म्हणाला, "नाही महाराज, मी दान घेण्यासाठी आपली वाट बघत नव्ह्तो. आज आपला वाढदिवस. आपल्या सारखा राजा या नगरीला लाभला हे आमचं सौभाग्य. आपल्या वाढदिवसानिमीत्त आम्ही आपल्याला काहीतरी भेटवस्तू दिली पाहिजे." हे ऐकून राजाला नवल वाटले. यापुर्वी कुणीही असे काही बोलले नव्हते. प्रजाजनांचीही चूक नव्हती. शेवटी राजाच तो, त्याला प्रजा काय बरं भेटवस्तू देणार?

राजा उत्सुकतेने म्हणाला, "ठिक आहे, पूर्ण दिवस मी इतरांना भेटवस्तू दिल्यात. तु शेवटचा मला भेटतो आहेस, तर तुच मला भेटवस्तू दे." राजाने हात पुढे केले. भिकाऱ्याने आपल्या झोळीतून एक मुठ धान्य राजाच्या हातावर ठेवले. ते पाहून राजाने मंद स्मित केले. तेवढ्यात भिकाऱ्याने पुन्हा आपला हात झोळीत घातला आणि आणखीन एक मुठ राजाच्या हातावर ठेवली. राजा आश्चर्यानी बघायला लागला. त्या झोळीतील धान्य हे कदाचीत त्या भिकाऱ्याचं पुढल्या काही दिवसांचं अन्न होतं. त्यानंतर आणखी एक मुठ, अजुन एक, अजुन एक, धान्य राजाच्या हातातून जमिनीवर सांडायला लागलं. राजाच्या डोळ्यातून अश्रू वाहु लागले. एक एक करता त्या भिकाऱ्याने आपली संपुर्ण झोळी राजाच्या वाढदिवसाची भेटवस्तू म्हणून रिकामी केली आणि तो आपल्या मार्गाने निघुन गेला.

(समाप्त)

=========================================

ता.क.: हि कथा माझी नाही आणि मी ती कुठल्याही ब्लॉगवरूनही उचलली नाही. लहानपणी कधीतरी वर्तमानपत्रातील बालविभागात वाचण्यात आली होती. दिड दशकं जाऊनही ही कथा अकारण माझ्या मनात घर करून बसली. ती पुर्णपणे आठवत नसली तरी शेवट असाच होता.